แผ่นดินไหว หรือที่เรียกว่าแผ่นเมือง เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อกระบวนการเคลื่อนไหวของแผ่นธรณีของโลกเกิดขึ้น ซึ่งอาจก่อให้เกิดความเสียหายกับสิ่งแวดล้อมและทรัพย์สินที่มีอยู่บนพื้นผิวดินในประเทศไทย มีปรากฏการณ์แผ่นดินไหวเกิดขึ้นเป็นระยะๆ และได้เป็นเหตุให้เกิดความเสียหายและความสูญเสียให้กับประชาชนและสิ่งแวดล้อมบ่อยครั้ง
ตามแหล่งข้อมูลจากกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ภาควิชาภูมิศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่และหน่วยงานที่รับผิดชอบด้านภูมิปัญญาภูมิศาสตร์ จำนวนแผ่นดินไหวในประเทศไทยเป็นจำนวนมากและมีความเสี่ยงสูงแต่ส่วนใหญ่เป็นแผ่นดินไหวที่มีการเคลื่อนไหวที่น้อยมากหรือไม่ร้ายแรงถึงไม่สามารถรับรู้ได้ อย่างไรก็ตามควรเตรียมความระมัดระวังและเรียนรู้วิธีการปฏิบัติในกรณีเกิดแผ่นดินไหวเพื่อลดความเสี่ยงและความเสียหายในกรณีเฉพาะต่อไป
แผ่นดินไหวในประเทศไทยเป็นเหตุการณ์ที่พบเกิดเป็นครั้งคราวที่บางครั้ง เนื่องจากประเทศไทยตั้งอยู่ในบริเวณเส้นแต่งแม่เหล็กซึ่งเป็นพื้นที่ที่เกิดการเคลื่อนไหวของแผ่นโลหะใต้ดิน โดยการสร้างแร่ธาตุที่เคลื่อนที่เรียกว่าตะกั่วหรือแร่โครม ซึ่งเป็นปัจจัยที่เร่งการเคลื่อนไหวที่พื้นดินได้
ทางเทคนิคและวิชาศาสตร์การศึกษาด้านแผ่นดินไหวมักจะเรียกว่า “ซีสโมโลจี” (Seismology) และการวัดความเข้มข้นของแผ่นดินไหวใช้หน่วยการวัดที่เรียกว่า “ริกเตอร์สกาล” (Richter Scale) หรือ “มากร์นิจาลลี” (Magnitude Scale) เพื่อบ่งบอกถึงความรุนแรงของแผ่นดินไหว
การเตรียมตัวเองในกรณีที่มีแผ่นดินไหวเกิดขึ้นเป็นสิ่งสำคัญ เช่น หาที่หลบภัยที่ปลอดภัย เครื่องเข้าสัญญาณวิทยุ แบตเตอรี่สำรอง อาหาร น้ำ ยาพาราคาเม็ด และอุปกรณ์เฉพาะกรณี แต่หากคุณอยู่ในพื้นที่ที่มีความเสี่ยงจากแผ่นดินไหว ควรทราบถึงแผนการระงับภัยและวิธีการปฏิบัติตัวในกรณีฉุกเฉินด้วย โดยทั่วไปแล้ว การเตรียมการและการรู้สึกตัวในกรณีแผ่นดินไหวเกิดขึ้นเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อรักษาความปลอดภัยและการเอาชีวิตรอดในสถานการณ์ที่เป็นภัย ควรติดตามข่าวสารจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อทราบข้อมูลและคำแนะนำในกรณีเกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหวในประเทศไทย
ทำไมถึงเกิด แผ่นดินไหว
แผ่นดินไหวเกิดขึ้นเนื่องจากการเคลื่อนไหวของแผ่นโลก (เป็นส่วนหนึ่งของเปลือกโลก) ที่เรียกว่า “แผ่นเปลือกโลก” ที่อยู่ภายในโลก เมื่อแผ่นเปลือกโลกเคลื่อนที่เกิดการทับต่อกันหรือการขดขวางกันระหว่างแผ่นเปลือกต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้เนื่องจากแรงเสียดทานที่เกิดจากการเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกโลกด้านใน การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นนั้นมีผลให้เกิดการต้านทานและแรงเคลื่อนที่ที่สร้างแรงบิดหรือแรงดันบนแผ่นดิน ซึ่งทำให้แผ่นดินบังคับตัวเองเพื่อปลดล็อคแรงเคลื่อนที่นั่นเองก็สามารถทำให้เกิดการแพร่กระจายของพลังงานเป็นการสั่นไหวของแผ่นดินไปได้ ทำให้เกิดแผ่นดินไหว
กระบวนการนี้เกิดขึ้นบ่อยครั้งเนื่องจากการเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกโลกที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการภายในโลก เช่น เคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกที่ชื่อว่า “เล่มเรียบ” (Tectonic Plate) ที่กำลังอยู่บนหน้าของหลอดเลือดของโลก (Mantle) ซึ่งเป็นอุณหภูมิสูงและเลื่อนเหลว การเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกนี้สร้างความหนาแน่นที่สามารถทำให้เกิดการดันและการต้านทานที่สร้างความเคลื่อนที่ของแผ่นดินได้ ทำให้เกิดการรั่วไหลของพลังงานเป็นรูปแบบของแรงสั่นไหวหรือแผ่นดินไหวที่เราเรียกว่า “แผ่นดินไหว”
แผ่นดินไหวเกิดขึ้นเมื่อเกิดการเคลื่อนไหวของแผ่นหินบนผิวโลกหรือเปลือกโลกซึ่งมีหลายสาเหตุที่สามารถทำให้เกิดการเคลื่อนไหวเหล่านี้ได้
- การเคลื่อนไหวของแผ่นเปลือกโลก: โลกมีเปลือกที่ประกอบด้วยแผ่นเปลือกส่วนใหญ่ โดยแผ่นเปลือกนี้เคลื่อนไหวได้เรื่อยๆ แบ่งออกเป็นแผ่นย่อยๆ ที่เรียกว่า “แผ่นทางเข้า” (tectonic plates) การเคลื่อนไหวของแผ่นเหล่านี้สามารถทำให้เกิดแผ่นดินไหว ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่สุดในการเกิดแผ่นดินไหวในบางพื้นที่
- การแข็งตัวและการหั่นไหล่ของแผ่นเปลือก: การแข็งตัวและการหั่นไหล่ของแผ่นเปลือกทำให้เกิดความตึงเครียดภายในแผ่นดิน เมื่อความตึงเครียดสูงพอจะเกิดการเคลื่อนไหวแผ่นดินไหวเพื่อลดความตึงเครียดนั้น
- เกิดการต่อเนื่องของเส้นตรงเทียน: การเคลื่อนไหวของเส้นตรงเทียน หรือ “ริฟต์” ในกิ่งเทียนของโลก สามารถทำให้เกิดแผ่นดินไหวในบางพื้นที่
- การระบายความร้อนภายในโลก: การระบายความร้อนภายในโลกอาจส่งผลให้เกิดการเคลื่อนไหวแผ่นดินไหว เนื่องจากแรงร้อนที่สะสมอาจทำให้แผ่นเปลือกโลกมีการเคลื่อนไหว
เรื่องนี้ยังคงเป็นศาสตร์ที่ยังมีความศึกษาอยู่ และผู้วิจัยทั้งหลายกำลังทำการวิจัยเพื่อทราบเพิ่มเติมเกี่ยวกับการเกิดแผ่นดินไหวและสาเหตุที่อาจทำให้เกิดแผ่นดินไหวในแต่ละพื้นที่
แนวทางป้องกันและการวางแผนรับมือแผ่นดินไหว
การวางแผนรับมือแผ่นดินไหวและป้องกันความเสี่ยงเป็นสิ่งสำคัญเมื่อมีแผ่นดินไหวเกิดขึ้น นี่คือแนวทางที่คุณสามารถดำเนินการได้
- ศึกษาและทราบความเสี่ยง: เรียนรู้เกี่ยวกับพื้นที่ที่คุณอาศัยและความเสี่ยงทางธรรมชาติของพื้นที่นั้น ทราบความเสี่ยงจากแผ่นดินไหวและอื่นๆ และศึกษาข้อมูลจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
- เตรียมตัวก่อนเกิดเหตุ: จัดเตรียมสิ่งของที่จำเป็นเช่น น้ำ อาหาร เสื้อผ้า ยา และอุปกรณ์เครื่องมือเฉพาะกรณี เก็บเอกสารสำคัญ และพักอยู่ในที่ที่ปลอดภัย
- วางแผนสถานที่หลบภัย: รู้จักแผนที่และสถานที่หลบภัยในพื้นที่ของคุณ หากเกิดภัยใหญ่ เช่น หนีไปยังที่สูง หรือในกรณีแผ่นดินไหว หลบภัยใต้โต๊ะหรือโครงเรือนที่แข็งแรง
- วางแผนการประสานที่พื้นที่: หากคุณอาศัยอยู่ในที่ที่มีคนอื่น ควรกำหนดจุดนัดพบหรือวิธีการติดต่อกันหากเกิดภัย
- ติดตามข่าวสาร: รับข่าวสารจากหน่วยงานเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง ตามคำแนะนำและคำสั่งจากเจ้าหน้าที่
- ฝึกซ้อม: ฝึกซ้อมแผนการปฏิบัติตัวในกรณีฉุกเฉินกับครอบครัว พื้นฐานการช่วยเหลือเบื้องต้น และการใช้อุปกรณ์เครื่องมือเฉพาะกรณี
- รับช่วยเหลือ: หากเกิดภัยใหญ่ รับความช่วยเหลือจากเจ้าหน้าที่ฉุกเฉินหรือหน่วยงานช่วยเหลือ
- มีแผนการสื่อสาร: ระบุบุคคลที่คุณจะติดต่อหากเกิดสถานการณ์ฉุกเฉิน มีโทรศัพท์มือถือพร้อมเติมแบตเตอรี่
- รับทราบวิธีการปฏิบัติตัว: รู้วิธีการปฏิบัติตัวในขณะเกิดแผ่นดินไหว เช่น การหลีกเลี่ยงวัตถุที่อาจตกลงมา เครื่องทำให้เห็นและทำให้ได้ยินเสียงไหวแรง
- ฝึกใจเย็น: ระวังพฤติกรรมของคุณ รักษาความสงบให้กับตนเองและผู้อื่น ไม่ควรตื่นเต้นเกินไป
การวางแผนรับมือแผ่นดินไหวเป็นเรื่องสำคัญที่ช่วยให้คุณมีความพร้อมและสามารถรับมือกับสถานการณ์ในสภาพฉุกเฉินได้อย่างมีประสิทธิภาพสามารถดูบทความอื่นๆได้ที่ napasechnik.com – ข่าวสารทั่วไป
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *